✳️مکاتب شطرنج✳️
شطرنج رمانتیک
شطرنج مدرن (کلاسیک)
شطرنج هیپرمدرن
شطرنج دینامیک
مکتب شطرنج شوروی
1-شطرنج رمانتیک
آندرسن نخستین قهرمان غیر رسمی جهان در بازیهای خود سبکی را به کار گرفت که بعدا به نام مکتب رمانتیک مشهور شد. شعار آندرسن: «در صورت امکان حمله و قربانی و در غیر این صورت باز هم حمله و قربانی»
ویژگیهای سبک رمانتیک: در شطرنج رمانتیک اهمیت زیادی به گسترش سریع داده میشد. در این سبک، در اولین فرصت به حریف حمله میشد و با دادن قربانیهای سنگین، قبل از اینکه حریف فرصت قلعه گرفتن داشته باشد به حمله ماتی اقدام میشد. در این مرحله از شطرنج از مرحله گشایش خبری نبود و بازی با تدارک حمله بلکه با حمله مستقیم به شاه حریف آغاز میشد. روشن بود که این سبک بازی، شروع بازیهای نظیر گامبی شاه، گامبی اوانس، ایتالیایی و ... را ایجاب میکرد. به علت اینکه هنر دفاع هنوز به وجود نیامده بود این سبک، پیروزیهایی درخشانی را باعث شد و بنیانگذاران خود را بلندآوازه کرد.
2-شطرنج مدرن (کلاسیک)
ویلهلم اشتاینیتز، نخستین قهرمان رسمی جهان. سبکی را بنیان نهاد که مفسران از آن با نام مدرن یا کلاسیک یاد میکنند.
ویژگیهای شطرنج مدرن: در شطرنج مدرن، بازی، به مرحله شروع بازی، وسط بازی و آخر بازی تقسیم میشود که هر مرحله الزامات خود را دارا میباشد. اصول مرحله شروع بازی 1ـ گسترش سریع 2ـ اشغال مرکز 3ـ امنیت شاه و 4ـ هماهنگی مهرهها عنوان میشد. چنانکه میبینیم مرحله نخست یعنی شروع بازی مرحلة تدارک حمله و گسترش بود نه حمله به حریف. طبق این شیوه از بازی، شروع بازیهای بسته نظیر پیاده وزیر متداول شد که قبلا به آنها توجه نشده بود.
از ابداعات دیگر اشتاینیتز تدوین اصول بازی دفاعی شطرنج بود. در دفاع باید از اصل اقتصادی بهره گرفته میشد که به اختصار چنین است: در دفاع باید از حداقل نیرو و زمان (تمپو) بهره گرفت و تا آنجا که ممکن است باید نیروی کمتری را درگیر دفاع کرد.
یکی دیگر از اصول دفاعی اشتاینیتز بر مبنای این اصل استوار بود که پیادههای قلعه (پیادههایی که شاه در پشت آنها پناه گرفته است) نباید رانده شوند چرا که پیشروی آنها به ایجاد شکاف و باز شدن ستون روی قلعه کمک میکنند اما راندن پیادههای جناح دیگر مانعی ندارد و بلکه توصیه میشود.
اشتاینیتز برای نخستین بار اصول بازی پوزیسیونی را عنوان کرد که زیربنای مکتب مدرن است.
اشتاینیتز اعتقاد داشت که کسی باید حمله کند که از برتری برخوردار است و برتریها را به دو دسته بلندمدت (ایستا) و کوتاهمدت (دینامیک) تقسیم کرد. به عقیدة او برتری ماتریال، برتری دو فیل، برتری ستون باز، برتری پوزیسیونی (پیاده عقبافتاده، پیاده دوبل و پیادة ایزوله و تعدد جزیرههای پیادهای ...) برتریهای بلندمدت را باعث میشدند و برتریهای کوتاهمدت عبارت بودند از برتری گسترشی، برتری در فضا و برتری هماهنگی مهرهها که خصلت موقتی داشتند. اشتاینیتز توصیه میکرد که باید برای تبدیل برتریهای کوتاهمدت به بلندمدت تلاش نمود.
یکی دیگر از خصوصیات شطرنج مدرن اهمیت قایل شدن برای اکثریت پیادهای در جناح وزیر بود. با این حساب، اگر کلیه سوارها تعویض میشد کسی که اکثریت پیادهای در جناح وزیر داشت میتوانست با آزاد کردن یک پیاده، شاه حریف را متوجه آن جناح کند و با استفاده از غیبت شاه حریف از مرکز با شاه خود نفوذ کرده برتری قطعی بگیرد.
زیگبرت تاراش در ترویج تعالیم اشتاینیتز سهم بسزایی داشت.
3ـ شطرنج هیپرمدرن
نارساییهای آموزشهای تاراش که شطرنج را به بنبست کشیده بود باعث به وجود آمدن انقلابی در شطرنج شد که از آن با نام هیپر مدرن یاد میشود. بنیانگذاران و مروجین این مکتب عبارت بودند از: رتی، تارتاکور، بریر، آلخین، بوگولیوبوف و نیمزوویچ.
ویژگیهای هیپر مدرن: در این شیوه به مقوله اشغال مرکز بسط داده شده و چنین عنوان شد که اشغال مرکز اجتنابناپذیر نیست بلکه میتوان مرکز پیادهای را به حریف واگذار کرد اما باید مرتب به این مرکز پیاده حمله کرد و باعث تعویض یا رانده شدن آنها شد و نهایتا از ضعفهای به وجود آمده برای استقرار سوارها استفاده کرد. این سبک باعث به وجود آمدن تعداد زیادی از شروع بازیهای جدید و بازنگری در شروع بازیهای قدیمی شد. شروع بازیهای رتی، دفاع آلخین، انواع هندی و نیمزوویچ از آن جملهاند.
این شروع بازیها، وسط بازی متفاوتی را موجب میشد.
4- شطرنج دینامیک
نام شطرنج دینامیک با نام دکتر آلکساندر آلخین عجین شده است. اگرچه عناصر بازی دینامیک را میتوان در تعالیم اشتاینیتز، بریر، مورفی، کاپابلانکا، لاسکر و دیگران سراغ گرفت.
ویژگیهای شطرنج دینامیک: به اختصار از این قرار است. در شطرنج دینامیک به اصل هماهنگی مهرهها بیش از هر اصل دیگر اهمیت داده میشود. در این شیوه، از تعویض برتریها ابایی نیست. دادن برتری برای گرفتن نوع عملی و قابل استفاده برتری دیگر معمول است. از شروع بازیهای متقارن که خصلت تساوی دارند اجتناب میشود. به پیچیدگی میدان داده میشود که در آن دید ترکیبی و قدرت محاسبه واریانتها حرف اول را میزند. در بازی دینامیک با مهره سفید برای گرفتن ابتکار عمل بلندمدت و با مهره سیاه برای داشتن بازی متقابل تلاش میشود.
5ـ مکتب شطرنج شوروی
ویژگیهای مکتب شطرنج شوروی: در این مکتب به شطرنج به دیده یک علم که تحقیق عینی را میطلبد نگریسته میشود. شروع بازیها به طور عملی دستهبندی شده و مورد تحقیق قرار میگیرند. در مکتب شطرنج شوروی به قدرت بدنی اهمیت زیادی داده میشود.
نوزده ترفند و تکنیک شطرنج که شما را حرفه ای می کند
ما به شما کمک می کنیم تاکتیک های اساسی شطرنج را بشناسید و درک کنید و همچنین بهبود شروع بازی شطرنج می تواند منجر به بهبود در استراتژی کلی و سبک بازی شما شود. شما با آموزش تکنیک های شطرنج می توانید خود را به سطحی از مهارت های مهم در شطرنج برسانید که شما را فردی شکست ناپذیر می کند. در این مطلب ما 19 تکنیک مهم شطرنج را برای شما بیان می کنیم که این نکات، شما را به فردی حرفه ای در شطرنج تبدیل می کند
✳️آموزش تکنیک های شطرنج✳️
اکنون می خواهیم تکنیک های مهم و ضروری شطرنج را با هم مرور کنیم. با آموزش تکنیک های شطرنج با ما همراه باشید:
1.
مرکز را کنترل کنید
اگرچه سبک های بازی وجود دارد که در شروع بازی مرکز را کنترل نمی کند، اما برای بازیکنهای آماتور بسیار مهم است که ارزش حمله و نگه داشتن مرکز صفحه شطرنج را یاد بگیرند
2.
به گسترش مهره در شروع بازی دقت کنید
یعنی در شروع بازی اسب ها و فیل ها را به سمت مرکز گسترش بدهید. اگر بازی نسبتاً باز به نظر می رسد، فیل بهترین گزینه برای شما خواهد بود. اگر پیاده های زیادی مرکز را مسدود کردهاند، باید بیشتر به اسب ها تکیه کنید
3.
قلعه بروید
از شاه محافظت کنید و برای امنیت شاه می توانید قلعه بروید. بی دقتی به امنیت شاه می تواند برای شما مشکلات زیادی بوجود بیاورد
4.
چه زمانی شاه در مرکز امن است؟
اگر بازی در مرکز توسط پیاده ها بسته شده است و راه نفوذی به شاه شما وجود ندارد شما می توانید قلعه رفتن را به تأخیر بیاندازید و هر زمان که احساس خطر کردید قلعه بروید.
برای مثال در شکل بالا که از شروع بازی روی لوپز است با توجه به اینکه مرکز بسته است و اولویت در استقرار سوارها در بهترین موقعیت های ممکن است سفید می تواند قلعه رفتن را به تاخیر بیاندازد. این بازی که از بازی های ویلهم اشتاینیتز اولین قهرمان رسمی جهان است سفید به خوبی با درک درست وضعیت شروع به حمله کرده است:
7.Nf1 O-O 8.Ba4 Nd7 9.Ne3 Nc5 10.Bc2 Ne6 11.h4!
5.
در شروع بازی سعی کنید هر مهره را یک بار حرکت بدهید تا از لحاظ گسترشی عقب نیوفتید
این تکنیک شطرنج را به یاد داشته باشید، هر بار که مهره ایی را که قبلاً جابجا کرده اید جابجا می کنید، مهره دیگری از گسترش عقب می افتد و حریف فرصت می کند تعداد مهره بیشتری گسترش دهد. تقریباً همیشه بهتر است که تعداد مهره بیشتری در مرکز صفحه شطرنج داشته باشید تا اینکه روی دو یا سه مهره تمرکز کنید
6.
وزیر را خیلی زود بیرون نیاورید
ممکن است وسوسه انگیز باشد که وزیر خود را در اسرع وقت به مرکز صفحه شطرنج ببرید و بیشتر مبتدیان با زود بیرون آوردن وزیر قصد مات ناپلئونی را دارند که این تهدیدها به سادگی با می تواند دفاع شود و فقط در زمانیکه حریف بد بازی کند به نتیجه می رسد، اما به دلیل با ارزش بودن وزیر اگر شما وزیر را زود هنگام به بیرون بیاورید باعث می شود تا با حمله کردن به وزیر مجبور به جابجایی آن شوید و از نظر گسترشی عقب بیوفتید
7.
خیلی سریع بازی نکنید
اگر حرکت خوبی دیدید، به آن حرکت خوب فکر کنید و همچنین به دنبال حرکت بهتری باشید. تفکر صبورانه کلید موفقیت شطرنج است
8.
به ارزش مهره ها دقت کنید
در هنگام زدن مهره ها به این نکته دقت کنید که آیا بعد از این زد و خورد از نظر امتیازی چه تغییری برای شما ایجاد میشود و آیا به نفع شما هست یا خیر؟
امتیاز مهره ها به شرح زیر است:
وزیر 9 امتیاز
رخ 5 امتیاز
فیل 3 امتیاز
اسب 3 امتیاز
پیاده 1 امتیاز
شاه امتیاز ندارد
9.
وقت را تلف نکنید
حرکات زیادی با پیاده های خود در شروع بازی انجام ندهید تا از نظر زمان و گسترش در شروع بازی عقب نیوفتید
گسترش سریع مهره های خود نیز یک نکته مهم استراتژی شطرنج برای مبتدیان است زیرا مهره های شما مانند ارتش شما هستند. آنها کسانی هستند که به شما کمک می کنند تا بر صفحه شطرنج تسلط داشته باشید، به حریف حمله کنید و در نهایت به شما کمک کنند تا در بازی ها پیروز شوید. عدم گسترش سریع مهره ها شما می تواند یک اشتباه بزرگ باشد. با عدم گسترش سریع مهره های خود، ممکن است به حریفان اجازه دهید فضای بیشتری را در اختیار بگیرند.
ما به شما توصیه می کنیم که در چهارده حرکت اول بازی، شما بیش از شش حرکت پیاده انجام ندهید
10.
به حرکات حریف توجه کنید
همیشه زمانیکه می خواهید حرکت کنید ابتدا به آخرین حرکت حریف دقت کنید و ببینید نقشه حریف چه بوده است: آیا تهدید خاصی دارد؟ آیا به مهره ای از شما حمله کرده است؟ آیا نقشه حمله ریخته و دلیل حرکت حریف را متوجه بشید تا بتوانید حرکت خوبی را انجام بدهید
11.
فضای بیشتری بدست بیاورید
سعی کنید در بازی فضای بیشتری بدست بیاورید تا بتوانید از مهره های خود بهترین استفاده ممکن را بکنید. زمانیکه مهره های شما فضای بیشتری نسبت به حریف دارند سعی کنید از تعویض کردن بپرهیزید و در تلاش باشید در سریعترین زمان ممکن به حریف حمله کنید
12.
در آخری بازی اهمیت پیاده ها بسیار بیشتر می شود
توجه به این نکته که اگر بتوانید یکی از پیاده ها را به آخر برسانید باعث ارتقا پیاده به یکی از مهره های وزیر یا رخ یا فیل یا اسب می شود که برای پیروزی در بازی بسیار به ما کمک می کند. پس در بازی قدر پیاده ها را بدانید و از اهمیت و ارزش آن ها در آخر بازی غافل نشوید
13.
شاه را در آخر بازی فعال کنید
در شروع بازی به دلیل تعداد زیاده مهره ها ما باید از شاه محافظت کنیم و مراقب حمله های حریف باشیم اما هر چه به آخر بازی نزدیک شویم قضیه فرق می کند. در آخر بازی به دلیل اینکه مهره های کمتری در صفحه شطرنج هستند و صفحه خالی تر شده است حمله کردن به شاه سخت تر می شود و شما می توانید به خوبی از شاه برای حمله و دفاع کردن کمک بگیرید و اگر در آخر بازی شاه فعال تری داشته باشید شانس پیروزی شما به شدت افزایش می یابد
14.
ترکیب استراتژی های شطرنج منجر به بازی قدرتمند می شود
یکی از مهم ترین نکات شطرنج برای مبتدیان این است که به یاد داشته باشید که بازی شطرنج ترکیبی از استراتژی های مختلف است. ساختن یک موقعیت برنده به معنای استفاده از تمام موادی است که در موقعیت خوب قرار می گیرند.
اشاره کردیم که کنترل مرکز برای برنده شدن در یک بازی شطرنج چقدر مهم است. ترکیب کنترل مرکز با گسترش به معنای گسترش مهره های خود به سمت مرکز است. کنترل به این معنا نیست که آنها حتما باید در خانه های مرکزی باشند. یک فیل در b2 یا g2 می تواند مربع های مرکزی را از راه دور کنترل کند. یک رخ در خانه e1 می تواند خانه های e4 و e5 را کنترل می کند، اگر یک فیل در g2 دارید، کنترل خانه d5 را نیز دارید. اگر چه این مهره ها دور از مرکز هستند، اما در مبارزه برای کنترل مرکزی شرکت می کنند
15.
رخ ها را به هم متصل کنید
معمولا آخرین مهره هایی که گسترش می دهیم رخ ها هستند به دلیل اینکه رخ ها برای حرکت نیاز به عرض ها و ستون های باز دارند و به دلیل اینکه در شروع بازی مهره های زیادی وجود دارند این کار دیرتر اتفاق می افتاد. اما با اتصال رخ ها میتوانید به خوبی از عرض اول خود محافظت کنید یا با قرار گرفتن رخ ها در ستون های بازی امکانات حمله شما به شدت افزایش می یابد
16.
رخ ها در دفاع از پیاده های مرکزی عالی هستند
اگر چه رخ ها می توانند در ستون های باز بسیار قدرتمند باشند، اما تاثیر آنها در دفاع از پیاده های مرکزی حیاتی یا پشتیبانی از مهره های دیگر را کاهش ندهید. گاهی اوقات باز کردن ستون ها زمان می برد و نمی خواهید رخ هایتان برای مدت طولانی بیکار بمانند. پس بهترین کار دفاع از پیاده ها از پشت سر می باشد و حتی می تواند باعث پیشرفت و حرکت مهره ها هم شود
17.
تکنیک شطرنج برای مبتدیان: قبل از حرکت دادن پیاده خود دوباره فکر کنید زیرا آنها نمی توانند به عقب برگردند
همانطور که می دانید، پیاده ها فقط می توانند به جلو حرکت کنند. به همین دلیل است که این یک استراتژی اساسی شطرنج برای بازیکنان در تمام سطوح است، نه تنها برای مبتدیان.
یکی دیگر از نکات ضروری استراتژی و تکنیک های شطرنج این است که پیاده ها مهره هایی هستند که محدودیت های بیشتری در مورد تحرک دارند. بنابراین پیاده ها همیشه برای تعیین ماهیت موقعیت و برنامه هایی که هر بازیکن باید دنبال کند بسیار مهم هستند. حفظ کردن شروع بازی روشی ضعیف برای یادگیری یک گشایش است. بزرگترین مشکل این روش این است که حریف شما ممکن است تغییراتی در شروع بازی بدهد و حرکتی را انجام دهد که هرگز مطالعه نکرده اید. حتی در بسیاری از مسابقات شاهد هستیم بازیکنان برای تغییر در شروع بازی حاضر هستند حرکات ضعیف تر را انجام دهند تا حریف با مشکل روبرو شود
18.
دانستن مزایا و معایب ساختار پیاده شما ضروری است
هنگامی که مزایا و معایب ساختارهای پیاده را می دانید، می توانید استراتژی شطرنج مناسب را برای استفاده در بازی خود بیابید. یادگیری نحوه استفاده بازیکنان بزرگ گذشته از این استراتژی شطرنج باعث صرفه جویی در وقت شما می شود. درک ساختارهای پیاده که از شروع بازی به وجود می آیند به شما کمک می کند بهترین حرکات را در وسط بازی و آخر بازی پیدا کنید. شما بهترین خانه ها را برای قرار دادن مهره های خود و اینکه چرا این مربع ها خوب هستند، خواهید دانست. این نه تنها در شروع بازی انتخابی شما مفید است، بلکه می تواند به شما کمک کند اگر حریف شما یک گشایش ناآشنا را انتخاب کند چه حرکاتی را انجام دهید
19.
تکنیک شطرنج برای مبتدیان: اگر مهره بدی دارید، سعی کنید خیلی سریع آن را عوض کنید.
شناسایی زمانی که هر مهره شما کارایی مناسبی ندارد یک جنبه حیاتی از استراتژی شطرنج در همه سطوح است. دانستن نحوه تشخیص مهره های خوب و بد چیزی است که بازیکنان تازه کار را از استادان جدا می کند.
مثلا وقتی که فیل توسط پیاده هایش مسدود شده است زیرا پیاده ها بر روی مربع های همرنگ فیل هستند، فیل معمولا مهره بدی در نظر گرفته می شود. این تصمیم عاقلانه ای است که هر زمان که ممکن است آن را با مهره دیگری با همان ارزش مبادله کنید. فیل ها معمولاً مهره های بهتری نسبت به اسب ها در زمانی که موقعیت کاملا باز است، هستند. اسب ها معمولا در موقعیت های بسته مهره های بهتری هستند، زیرا آنها تنها مهره هایی هستند که می توانند از روی مهره ها بپرند.
دوستان عزیز، اگر تکنیکی به ذهن شما می رسد که ما در این مطلب بیان نکرده ایم، می توانید با نظرهای خود به بهتر شدن آموزش تکنیک های شطرنج کمک کنید
✳️آموزش انواع شطرنج بر اساس زمان✳️
بنا به درخواست تعدادی از دوستان مبنی بر معرفی زمان بندی های شطرنج این پست را تقدیم حضورتان میکنم
زمان بندی های مختلف بازی شطرنج
بازی شطرنج از نظر تقسیم بندی زمانیِ فدراسیون جهانی شطرنج به ۳ دسته تقسیم میشود
Standard - Rapid - Blitz
در خیلی از سایتهای بازی شطرنج، تقسیم بندی های جزئی تری نیز شده است... مانند
شطرنج بولت یا شطرنج برق آسا
یا شطرنج گلوله
Bullet
که زمان در آن ۲ دقیقه یا کمتر است
مسابقات شطرنج استاندارد یا مسابقات شطرنج فکری
Standard
بازیهایی که زمان آنها برای هر یک از ۲بازیکن، بالای ۶۰ دقیقه باشد، بازی فکری یا استاندارد نامیده میشود
مثلاً ۲ ساعت برای هر بازیکن
مسابقات شطرنج رَپید یا مسابقات شطرنج سریع
Rapid
بازیهایی که زمان آنها برای هر یک از دو بازیکن، بین ۱۰ تا ۶۰ دقیقه باشد، بازی رپید یا سریع نامیده میشود
مثلاً ۱۵ دقیقه برای هر بازیکن
مسابقات شطرنج بلیتز (بلیتس) یا مسابقات شطرنج برق آسا
Blitz
بازیهایی که حداکثر زمان برای هر یک از ۲بازیکن، ۱۰ دقیقه یا کمتر باشد،بازی بلیتس یا برق آسا نامیده میشود
مثلاً ۵ دقیقه برای هر بازیکن
✳️گامبی و انواع آن✳️
گامبی ها که به منظور امکان هجوم بر مواضع حریف بازی میشن طبعا با قربانی یک یا چند پیاده و تو بعضی گامبی ها بعضا با یه قربانی سوار همراه هستن
تقریبا دیگه الان میشه با قطعیت بگم که گامبی ها عموما بعد از e4 e5 اجرا میشن
گامبی ها تو 3 تا موضوع با هم وجه مشترک دارن
حمله ای هدایت شده هستن بر اسیب پذیرترین پیاده سیاه خونه f7
اگه سیاه بخواد نیروی بدست اومده رو حفظ کنه(منظورم قربانی سفیده) باید تاخیر زیادی رو تو گسترش قوای خودش متحمل بشه
بهترین روش مقابله با یه گامبی پذیرفتن قربانی و سپس متمرکز ساختن حواستون روی سرعت دادن به گسترش قوا و توجه به اینه که تو بهترین زمان قربانی گرفته شده رو پس بدید...در ضمن سیاه باید وایسه و تو بهترین و سریعترین لحظه حرکت ازاد کننده d4 رو انجام بده
جبرانی که سفید در بهترین حالات برای پیاده قربانی شده دارد تسلط بر مرکز وتو بعضی موارد گسترش خیلی سریع و یا بسیار موثز سوارهاست
ببینید خارج از این ایده های اساسی ...دلایل استراتژیک چیز بیشتری به ما یاد نمیده
چیز یکه از گامبی ها باقی میمونه تاکتیک و کاربرد تدریجی اونهاست
هر چند هر گامبی چه تو حمله و چه تو دفاع ایده های خاص خودشون رو دارن که همرو تک تک توضیح میدم تو پست های بعدیم
اگه امروزه تو مسابقات کمتر از گامبی ها استفاده میشه به این دلیل هستش که بعد از دوران اندرسن و مورفی تکنیک تدافعی سیاه خیلی زیاد بهبود پیدا کرده...ولی همچنان خیلی از قهرمانای کنونی باگامبی شروع میکنن
چون هنوز تو بحث گشایشهای باز هستیم گشایشهای زیر رو توضیح میدم و هر وقت به گشایشهای نیمه باز و رسیدیم گامبی های دیگه رو هم توضیح میدم
گامبی های زیر واسه گشایشهای باز هستن
گامبی اسکاتلندی
گامبی دانمارکی
گامبی اونس
گامبی معروف شاه
گامبی کونینگهام
گامبی فیل شاه
گامبی متقابل فالکبیر
گامبی متقابل نیمزوویچ
البته گامبی شاه شاخه های مختلفی داره
آموزش و اطلاعات شطرنجی
آموزش
زمان مطالعه 1 دقیقه